อายุความคดีอาญามีกำหนดอย่างไร ? 

อายุความในความผิดอาญา จะเชื่อมโยงกับอัตราโทษสูงสุดในคดี

คดีที่ร้ายแรง มีโทษสูงอายุความยิ่งยาว 

คดีเล็กน้อยโทษน้อยอายุความยิ่งสั้น 

ดังนั้นการจะดูว่าคดีนั้นอายุความเท่าไหร่ ก็ต้องไปเปิดดูโทษ”ขั้นสูง”ในคดีนั้นก่อนว่าคดีนั้นมีโทษสูงสุดเท่าไหร่

 แล้วก็มาเปรียบเทียบกับประมวลกฎหมายอาญามาตรา 95 

ตัวอย่างเช่น 

• โทษ ประหารชีวิต จำคุกตลอดชีวิต เช่นคดี ฆ่าคน ข่มขืนโดยใช้อาวุธ ก็มีอายุความ 20 ปี
• โทษจำคุกกว่าเจ็ดปี ถึงยี่สิบปี เช่นคดี ปล้นทรัพย์ ชิงทรัพย์ทำให้ผู้อื่นถึงแก่ความตาย ก็มีอายุความ 15 ปี
• จำคุกกว่าหนึ่งปีถึงเจ็ดปี.เช่นคดี ฉ้อโกง ลักทรัพย์   ก็มีอายุความ 10 ปี
• จำคุกตั้งแต่หนึ่งเดือนถึงหนึ่งปี.เช่นคดีความผิดตามพรบเช็ค ก็มีอายุความ 5 ปี
• จำคุกตั้งแต่หนึ่งเดือนลงมา หรือต้องระวางโทษอย่างอื่น หรือคดีที่มีโทษปรับแค่อย่างเดียวไม่มีโทษจำคุก เช่นคดี ดูหมิ่นซึ่งหน้า ทะเลาะวิวาท  การก่อให้เกิดความเดือดร้อนรำคาญ ก็มีอายุความแค่ปีเดียว

ข้อกฎหมาย

ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๙๕  ในคดีอาญา ถ้ามิได้ฟ้องและได้ตัวผู้กระทำความผิดมายังศาลภายในกำหนดดังต่อไปนี้ นับแต่วันกระทำความผิด เป็นอันขาดอายุความ

            (๑) ยี่สิบปี สำหรับความผิดต้องระวางโทษประหารชีวิต จำคุกตลอดชีวิต หรือจำคุกยี่สิบปี

            (๒) สิบห้าปี สำหรับความผิดต้องระวางโทษจำคุกกว่าเจ็ดปีแต่ยังไม่ถึงยี่สิบปี

            (๓) สิบปี สำหรับความผิดต้องระวางโทษจำคุกกว่าหนึ่งปีถึงเจ็ดปี

            (๔) ห้าปี สำหรับความผิดต้องระวางโทษจำคุกกว่าหนึ่งเดือนถึงหนึ่งปี

            (๕) หนึ่งปี สำหรับความผิดต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่หนึ่งเดือนลงมา หรือต้องระวางโทษอย่างอื่น

อายุความคดีอาญา เริ่มนับ – หยุดนับ ตอนไหน ?

การเริ่มนับอายุความ- การหยุดของอายุความคดีอาญา แบ่งออกเป็น 2 ช่วงด้วยกันนะครับ 

คือ

1.อายุความก่อนถูกฟ้องคดี

2.อายุความหลังฟ้องคดี 

1. อายุความก่อนถูกฟ้องคดี

เริ่มนับตั้งแต่วันกระทำความผิด – หยุดเมื่อถูกฟ้องและได้ตัวมาอยู่ในอำนาจศาล 

อายุความเริ่มนับเมื่อไหร่ 

ธรรมดาแล้วเนี่ยอายุความคดีอาญาจะเริ่มนับตั้งแต่วันที่กระทำความผิดสำเร็จเลยครับ เช่นนับแต่วันที่ทำร้ายร่างกาย วันที่เช็คเด้ง วันที่เอาเงินของผู้เสียหายไป 

ยกเว้นแต่ความผิดประเภทที่กฎหมายเรียกว่าความผิดต่อเนื่อง คือความผิดที่จะเป็นอยู่ตลอดเวลาจนกว่าจะมีการหยุดการกระทำนั้นเช่น

1.ความผิดฐานครอบครองสิ่งผิดกฎหมาย 

2.ความผิดฐานหน่วงเหนี่ยวกักขัง

3.ความผิดตามพรบควบคุมอาคาร ไม่ยอมรื้อสิ่งปลูกสร้างออกตามคำสั่ง

ถ้าเป็นกรณีนี้ก็คือจะนับต่อเมื่อมีการหยุดการกระทำที่เป็นความผิดแล้วนะครับ 

อายุความหยุดลงเมื่อไหร่ 

ส่วนอายุความเนี่ยจะไปสะดุดหรือหยุดลงเมื่อประกอบด้วยองค์ประกอบ 2 ข้อด้วยกันคือ 

1.มีการฟ้องผู้ต้องหาเป็นจำเลยต่อศาลแล้ว 

2.ได้ตัวจำเลยอยู่ในอำนาจศาลแล้ว 

ยกตัวอย่าง 

• ถ้ายังไม่ถูกจับ ถึงแม้จะถูกออกหมายจับแล้วคดีก็ขาดอายุความ 
• ถึงแม้จะถูกจับแล้ว แต่ถ้าประกันตัวออกไปแล้วหลบหนี ก็ถือว่าคดีขาดอายุความ 
• หรือต่อให้มีการฟ้องร้องคดีเองโดยราษฎร ศาลประทับรับฟ้องแล้ว แต่จำเลยยังไม่ได้มาประกันตัว ยังไม่ได้อยู่ในอำนาจศาล หากไม่ได้ตัวภายในกำหนดก็ขาดอายุความเช่นเดียวกัน 

ฎ.1735/2514  ฎ.270/2528  ฎ.1780/2531  ฎ.2144/2539

1.อายุความหลังถูกฟ้องคดี

ถ้าเป็นกรณีถูกฟ้องภายในอายุควาแล้วอายุความก็จะหยุดลงนะครับ ไม่ว่าการพิจารณานั้นจะยาวนานแค่ไหนก็ตาม 

เช่นคุณถูกฟ้องคดีฆ่าอายุความ 20 ปีคุณหลบหนีไปแล้ว 19 ปี 10 เดือน ต่อมาถูกฟ้อง ในปีที่ 19 เดือนที่ 11 ต่อให้มีการสู้คดีกันต่อมาอีก 3 ปี คดีก็ไม่ขาดอายุความครับ 

หรือพูดง่ายๆว่าระหว่างการสู้คดีกันเนี่ยไม่มีการนับอายุความต่อนะครับ 

อายุความในคดีอาญาเมื่อถูกฟ้องแล้วจะเริ่มนับต่อก็ต่อเมื่อมีการหลบหนี 

การหลบหนีก็มี 2 กรณีนะครับ 

คือ 

1.หลบหนีระหว่างการพิจารณา 

แต่อายุความเนี่ยจะเริ่มนับอีกครั้งหนึ่งก็ต่อเมื่อเราหลบหนีระหว่างการพิจารณา 

เช่นในความผิดฐานฆ่าที่มีอายุความ 20 ปีเนี่ย ถ้าสมมุติคุณหลบหนีจนครบ 20 ปีแล้วก็แล้วไป

 แต่ถ้าคุณหลบหนีไปแล้ว 10 ปีคุณถูกจับ ถูกฟ้องแล้วคุณก็หลบหนีระหว่างฟ้องอีก อายุความก็ต้องเริ่มนับหนึ่งใหม่นับแต่วันที่คุณถูกฟ้องครับ ไม่ใช่เริ่มนับแต่วันกระทำความผิด 

ทั้งนี้ตามประมวลกฎหมาย อาญามาตรา 95 วรรคท้าย

2.หลบหนีเมื่อศาลคำพิพากษาถึงที่สุดแล้ว 

ส่วนเป็นกรณีที่ศาลมีคำพิพากษาแล้ว แต่หลบหนีไปไม่มาฟังคำพิพากษา หรือได้รับโทษอยู่แล้วแหกคุกหนีออกไปเนี่ย อายุความก็จะนับนับแต่วันที่หลบหนี แต่จะมีหลักเกณฑ์การนับอายุความใหม่ ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 98 

 มาตรา ๙๘  เมื่อได้มีคำพิพากษาถึงที่สุดให้ลงโทษผู้ใด ผู้นั้นยังมิได้รับโทษก็ดี ได้รับโทษแต่ยังไม่ครบถ้วนโดยหลบหนีก็ดี ถ้ายังมิได้ตัวผู้นั้นมาเพื่อรับโทษนับแต่วันที่มีคำพิพากษาถึงที่สุด หรือนับแต่วันที่ผู้กระทำความผิดหลบหนี แล้วแต่กรณี เกินกำหนดเวลาดังต่อไปนี้ เป็นอันล่วงเลยการลงโทษ จะลงโทษผู้นั้นมิได้

            (๑) ยี่สิบปี สำหรับโทษประหารชีวิต จำคุกตลอดชีวิตหรือจำคุกยี่สิบปี

            (๒) สิบห้าปี สำหรับโทษจำคุกกว่าเจ็ดปีแต่ยังไม่ถึงยี่สิบปี

            (๓) สิบปี สำหรับโทษจำคุกกว่าหนึ่งปีถึงเจ็ดปี

            (๔) ห้าปี สำหรับโทษจำคุกตั้งแต่หนึ่งปีลงมาหรือโทษอย่างอื่น

ข้อกฎหมาย

ประมวลกฎหมายอาญา 

มาตรา ๙๕  ในคดีอาญา ถ้ามิได้ฟ้องและได้ตัวผู้กระทำความผิดมายังศาลภายในกำหนดดังต่อไปนี้ นับแต่วันกระทำความผิด เป็นอันขาดอายุความ

            ถ้าได้ฟ้องและได้ตัวผู้กระทำความผิดมายังศาลแล้ว ผู้กระทำความผิดหลบหนีหรือวิกลจริต และศาลสั่งงดการพิจารณาไว้จนเกินกำหนดดังกล่าวแล้วนับแต่วันที่หลบหนีหรือวันที่ศาลสั่งงดการพิจารณา ก็ให้ถือว่าเป็นอันขาดอายุความเช่นเดียวกัน

 มาตรา ๙๘  เมื่อได้มีคำพิพากษาถึงที่สุดให้ลงโทษผู้ใด ผู้นั้นยังมิได้รับโทษก็ดี ได้รับโทษแต่ยังไม่ครบถ้วนโดยหลบหนีก็ดี ถ้ายังมิได้ตัวผู้นั้นมาเพื่อรับโทษนับแต่วันที่มีคำพิพากษาถึงที่สุด หรือนับแต่วันที่ผู้กระทำความผิดหลบหนี แล้วแต่กรณี เกินกำหนดเวลาดังต่อไปนี้ เป็นอันล่วงเลยการลงโทษ จะลงโทษผู้นั้นมิได้

            (๑) ยี่สิบปี สำหรับโทษประหารชีวิต จำคุกตลอดชีวิตหรือจำคุกยี่สิบปี

            (๒) สิบห้าปี สำหรับโทษจำคุกกว่าเจ็ดปีแต่ยังไม่ถึงยี่สิบปี

            (๓) สิบปี สำหรับโทษจำคุกกว่าหนึ่งปีถึงเจ็ดปี

            (๔) ห้าปี สำหรับโทษจำคุกตั้งแต่หนึ่งปีลงมาหรือโทษอย่างอื่น

ความผิดอันยอมความได้คืออะไร 

ก็คือความผิดอาญาที่เป็นเรื่องความผิดต่อส่วนตัว ไม่กระทบต่อสังคมส่วนรวม 

กฎหมายจึงให้อำนาจผู้เสียหายที่จะเลือกดำเนินคดีหรือไม่ดำเนินคดีก็ได้

 สามารถที่จะถอนคำร้องทุกข์ ถอนฟ้อง หรือยอมความกันได้ตลอดเวลา 

คดีไหนจะเป็นคดีความยินยอมความได้นั้น กฎหมายจะระบุไว้เป็นเรื่องๆไป ตัวอย่างเช่นคดี

ดูหมิ่น หมิ่นประมาท ยักยอก ฉ้อโกง บุกรุก หรือความผิดตาม พ.ร.บ. เช็ค 

หลักการนับอายุความคดีความผิดยอมความได้

ในคดีความผิดอันยอมความได้ ก็ใช้หลักเกณฑ์การนับอายุความเช่นเดียวกับความผิดอาญาอื่นๆ 

เพียงแต่กฎหมายกำหนดหลักเกณฑ์ไว้เป็นพิเศษเพิ่มเติมขึ้นมา

โดยมีหลักว่า คดียอมความได้ หากคุณจะประสงค์จะดำเนินคดีก็จะต้องรีบแจ้งรีบทำโดยเร็ว 

ดังนั้นคดีความผิดอันยอมความได้ จะมีอายุความและหลักในการนับอายุความพิเศษเพิ่มเติมขึ้นมาก็คือ 

1. จะต้องมีการแจ้งความหรือฟ้องคดีภายใน 3 เดือน 
2. กำหนด3 เดือนนั้นนับตั้งแต่วันที่รู้เรื่องการกระทำความผิดและรู้ตัวผู้กระทำความผิด
3. จะแจ้งความหรือฟ้องคดีอย่างใดอย่างหนึ่งก็ได้ไม่จำเป็นต้องทำทั้งสองอย่างพร้อมกัน 

• จะไม่แจ้งความเลยไปยื่นฟ้องเองก็ได้ 
• จะแจ้งความก่อนแล้วเปลี่ยนใจไปยื่นฟ้องเองก็ได้ 
• จะแจ้งความอย่างเดียวไม่ฟ้องเองก็ได้

หรืออธิบายแบบง่ายๆก็คือ ในคดีความผิดยอมความได้ มีหลักการนับอายุความพิเศษเพิ่มเติมขึ้นมานอกจากคดีความผิดอาญาทั่วไป 

แล้วเมื่อมีการแจ้งความหรือร้องทุกข์ภายใน 3 เดือนแล้วอายุความก็จะกลับไปนับเหมือนคดีทั่วไปทุกประการเลยครับ 

ข้อกฎหมาย

ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๙๖  ภายใต้บังคับมาตรา ๙๕ ในกรณีความผิดอันยอมความได้ ถ้าผู้เสียหายมิได้ร้องทุกข์ภายในสามเดือนนับแต่วันที่รู้เรื่องความผิดและรู้ตัวผู้กระทำความผิด เป็นอันขาดอายุความ

สรุป

กล่าวโดยสรุปแล้วเมื่อพูดถึงอายุความคดีอาญาเนี่ยมันก็ต้องไปดูโทษว่าโทษเนี่ยหนักแค่ไหน ยิ่งโทษหนักอายุความก็จะยิ่งจะยาวนะครับ

 แล้วนอกจากนี้ก็ต้องไปดูด้วยว่าเป็นคดีความผิดยอมความได้หรือเปล่าถ้าเป็นคดีความผิดยอมความได้ก็ต้องมีการแจ้งความหรือฟ้องร้องดำเนินคดีภายในกำหนด 3 เดือนนับแต่วันที่รู้เรื่องและรู้ตัวผู้กระทำความผิด มิฉะนั้นคดีจะขาดอายุความ 

โดยการที่เราจะฟ้องร้องหรือดำเนินคดีอาญาเนี่ยเราจะฟ้องหรือแจ้งความเองก็ได้ ซึ่งผมเคยได้ทำคลิปอธิบายไปแล้วนะครับว่าเราควรจะเลือกฟ้องวิธีการแบบไหนยังไง โดยหากเราเลือกที่จะฟ้องคดีเองเนี่ยเราก็ไม่จำเป็นต้องไปแจ้งความก่อนก็ได้ครับ 

ส่วนอายุความเนี่ยจะเริ่มนับตั้งแต่วันที่การกระทำความผิดสำเร็จและไปหยุดนับเมื่อมีการส่งฟ้องและได้ตัวผู้ต้องหาส่งศาลแล้ว 

แล้วเมื่อมีการถูกฟ้องคดีต่อศาลแล้วเนี่ยอายุความก็จะเป็นอันหยุดไปเลยครับจนกว่าศาลจะมีคำพิพากษาและจะไปเริ่มนับใหม่อีกครั้งหนึ่งเมื่อจำเลยหลบหนีครับ     

Express your opinion about this article

comments